توسعة انسانی به مثابه فرایندهای درهم تنیده

برنامه توسعه سازمان ملل، گزارش بیستم توسعه انسانی را که در سال 2010 انتشار خواهد یافت، به بازاندیشی در توسعه انسانی اختصاص داده است. در این مقاله، ضمن بررسی تحول این مفهوم در طی بیست سالی که از مطرح شدن آن می‌گذرد، آرای محبوب‌الحق و آمارتیا سن را مورد بررسی قرار می‌دهیم و سپس بر اندیشه‌های اینگلهارت و ولزل تمرکز می‌کنیم که می‌کوشند تبیینی از فرایندهای توسعه ارائه دهند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که ایده توسعه انسانی نه تنها بر اهداف و سیاست‌های توسعه تأثیر گذاشته است، بلکه در درک فرایند توسعه نیز مؤثر بوده است. با این حال، نگاه خطی اینگلهارت و ولزل به توسعه انسانی، دربرگیرنده همه واقعیت این فرایند نیست و در دنیای واقعی، توسعه اقتصادی- اجتماعی، تغییر فرهنگی و دموکراتیک شدن فرایندهای درهم‌تنیده‌ای هستند و نمی‌توان اصالت آغاز فرایند توسعه انسانی را یکی از آنها دانست و بی‌شک انجام تحقیقات بین‌رشته‌ای، به درک بهتر ...